Ramadan Dan Isu Sijil Halal

Banyak pihak menyifatkan permohonan pensijilan halal sesuatu yang merumitkan menyebabkan pemain industri di negara ini tidak mengambil peduli tentang kepentingan itu.

Maka tidak hairanlah setakat ini hanya 80 dapur hotel mendapat sijil halal daripada Jabatan Kemajuan Islam Malaysia (Jakim) daripada lebih 2,000 hotel di negara ini.

Walaupun jumlah itu tidak termasuk perolehan sijil halal daripada Jabatan Agama Islam Negeri namun kadar tersebut masih membimbangkan bagi Malaysia yang berhasrat menjadi hab halal global.

Pengeluaran sijil dan logo halal merupakan salah satu bahagian di Bahagian Hub Halal Jakim yang melaksanakan penilaian dan dokumentasi bagi pensijilan halal.

Masih ramai terutama pengguna Muslim tidak menyedari pensijilan halal itu sebenarnya merujuk kepada dapur hotel bukan hotel atau restoran hotel.

Wartawan Mingguan mStar berpeluang melihat bagaimana Jakim melakukan penilaian yang dikendalikan oleh pegawai audit di dapur Hotel Grand Seasons, Kuala Lumpur, baru-baru ini.

Hotel itu secara kebetulan baru saja mendapat pengiktirafan sijil halal semula daripada Jakim selepas membuat permohonan kedua berikutan penarikan sijil itu sebelum ini.

Bagaimana Jakim Nilai Dapur Untuk Diiktiraf Sijil Halal

Pengusaha hotel perlu membuat permohonan pensijilan halal dengan Bahagian Hub Halal Jabatan Kemajuan Islam Malaysia (Jakim).

Permohonan bagi pasaran di peringkat nasional dan antarabangsa boleh dimohon secara terus atau dalam talian.

Setiap permohonan perlu dilengkapi dengan dokumentasi berkaitan sebagai rujukan apabilan pemeriksaan dijalankan ke atas sesuatu premis.

Penilaian dapur di Hotel Grand Seasons dijalankan oleh Penolong Pengarah Kanan, Mohd Fakarudin Masod dan Penolong Pengarah, Nik Mohd Nasrun Nik Abdullah.

Kedatangan mereka berperanan sebagai Pegawai Audit Jakim yang dimaklumkan kepada pihak hotel menerusi mesyuarat pembukaan bagi membuat penilaian.

Ia berdasarkan piawaian Standard Malaysia berkenaan Makanan Halal: Pengeluaran, Penyediaan, Pengendalian dan Penyimpanan - Garis Panduan Umum (MS 1500:2009).

Selain itu, Fakarudin berkata, pemohon juga perlu mematuhi keperluan dan kriteria yang ditetapkan dalam Manual Prosedur Pensijilan Halal Malaysia.

“Pegawai audit Jakim akan meneliti dokumentasi yang disediakan pemohon membabitkan semua perkara seperti senarai ramuan dan rekod berkaitan.

“Setiap ramuan akan diperhalusi satu-persatu dan dilakukan secara berasingan sekiranya permohonan pensijilan halal membabitkan beberapa dapur,” katanya.

Proses penilaian

Mengenai rekod, antara yang diperiksa diperiksa seperti invois pembelian ramuan, rekod suntikan pekerja, rekod kawalan makhluk perosak dan rekod latihan pengendalian makanan.

Sewaktu proses penilaian berlangsung, pegawai audit akan merekod secara terperinci dan merakam segala bahan bukti terutama kesalahan yang dikenal pasti.

Jika terdapat perkara yang meragukan, Fakarudin berkata, Jakim akan mengambil sampel untuk dihantar kepada jabatan kimia.

“Sebagai contoh, beliau berkata, sejenis minyak dikhuatiri status halalnya maka Jakim akan mengambil sampel untuk dianalisis.

“Ia bertujuan untuk mengetahui bahan itu dihasilkan daripada sumber haiwan atau tumbuhan dan sekiranya haiwan, akan ditentukan sama ada halal atau tidak,” katanya.

Pegawai Audit Jakim akan menemuramah chef yang terbabit dalam penyediaan makanan bagi mendapatkan kesahihan dan pemahaman mengenai prosedur berkaitan.

Dalam prosedur pensijilan halal, sekurang-kurangnya dua pekerja Muslim warganegara Malaysia diperlukan dalam menyediakan makanan di dapur premis.

Pemeriksaan dilakukan terhadap bahan-bahan ramuan bagi mengenal pasti sama ada terdapat percampuran bahan ramuan halal dan tidak halal.

Seterusnya, katanya, bahagian penstoran sejuk beku yang menyimpan bahan-bahan mentah dan segar diperiksa seperti yang diisytiharkan dalam dokumentasi.

“Bahagian penyediaan bahan-bahan kritikal seperti ayam dan daging turut diteliti kaedah penyembelihannya yang telah mendapat pengiktirafan sijil halal,” ujar Fakarudin.

Pengasingan elak keraguan

Kebersihan dinilai dari pelbagai aspek secara menyeluruh dari kawasan dapur, pekerja, peralatan serta cara penyediaan bahan mentah dan masakan.

Beliau berkata, bahan pencuci yang digunakan untuk membersih dan mencuci kelengkapan dan peralatan di dapur hotel perlu mendapat pengiktirafan halal.

“Kebersihan turut dilihat berdasarkan kawalan makhluk perosak dengan mengenal pasti sama ada terdapat unsur-unsur kehadiran makhluk perosak seperti lipas dan tikus.

“Sebagai langkah kebersihan, penyediaan makanan membabitkan bahan mentah di atas tempat besi tahan karat pada kedudukan lebih tinggi,” ujarnya.

Operasi penyediaan makanan yang membabitkan chef dan kakitangan akan diperhatikan sama ada ia mematuhi atau bercanggah dengan keperluan Syariah.

“Penggunaan ramuan untuk dapur pastri mungkin berbeza dengan ramuan yang digunakan bagi menu di dapur bagi restoran makanan Cina,” katanya.

Selepas itu, penilaian beralih kepada bahagian simpanan bahan kering bagi memastikan tiada percampuran bahan halal dan tidak halal secara fizikal.

Walaupun minuman beralkohol dan minuman berkarbonat diletakkan di dalam kotak secara berasingan namun tidak dibenarkan disimpan bersama bagi mengelakkan keraguan.

Kebersihan dan susun atur dititikberatkan termasuk perancangan tempoh luput barangan yang disimpan menerusi amalan ‘yang mana dahulu itu akan didahulukan’.

“Pihak hotel juga perlu memastikan barangan yang disimpan di bahagian berkenaan tidak mengandungi bahan tidak relevan,” katanya.

Beliau menambah, pengusaha hotel perlu menempatkan segala aspek halal dan tidak halal secara berasingan tanpa kompromi.

“Pengasingan tersebut membabitkan laluan dapur secara menyeluruh, penggunaan bahan ramuan, kelengkapan dan peralatan serta kakitangan.

“Pengusaha hotel juga dinasihatkan supaya tidak meletakkan tempat penyembahan ibadat agama bukan Islam di dapur dan sepanjang laluan berkaitan,” katanya.

Pemantauan masih berterusan

Penilaian terhadap dapur hotel turut membabitkan pemeriksaan pengangkutan pembekal yang membawa bahan-bahan mentah dan ramuan ke hotel.

Kenderaan pembekal itu akan dipastikan berada dalam keadaan bersih dan tidak mengandungi bahan tidak halal atau berbahaya.

Selepas itu, katanya, Pegawai Audit Jakim akan mengadakan perbincangan berhubung laporan penilaian berkaitan permohonan pensijilan halal.

“Laporan peniian yang sudah lengkap akan dibentangkan dalam mesyuarat bersama pihak hotel terutama ahli jawatankuasa halal hotel mengenai hasil pemeriksaan.

“Jika mereka didapati melanggar peraturan atau wujud sebarang keraguan sepanjang proses penilaian, borang ketidakakuran dikeluarkan bagi menyenaraikan perkara tersebut,” ujarnya.

Borang laporan penuh serta rumusan penilaian sekiranya proses penilaian tiada bermasalah kerana memenuhi keperluan dan standard yang ditetapkan.

Bagaimanapun, tindakan pembetulan perlu dilakukan sekiranya bermasalah dan laporan itu perlu disertakan bukti kepada Jakim untuk perolehan kelulusan atau penilaian semula.

Selepas mesyuarat penutup, jelasnya, laporan audit akan dinilai oleh panel halal di Bahagian Hub Halal Jakim bagi meluluskan permohonan.

Jakim akan memberikan sijil halal kepada permohonan yang telah diluluskan dan tempoh sah laku pensijilan itu selama dua tahun.

Pun begitu, katanya, Jakim akan melakukan pemantauan berkala atau pemantauan berdasarkan aduan secara mengejut sekurang-kurangnya dua kali setahun.

“Jika pihak hotel didapati melanggar peraturan, standard dan piawaian yang ditetapkan maka Jakim berhak menggantung atau menarik balik sijil halal mereka,” katanya.

“Sijil Halal Adalah Sukarela, Tetapi...”

Ketua Pengarah Jabatan Kemajuan Islam Malaysia (Jakim), Datuk Wan Mohamad Sheikh Abdul Aziz berkata, permohonan sijil halal adalah sukarela dan bukan satu paksaan.

“Namun pemain industri pasti lebih arif terhadap kuasa pengguna yang menuntut perkhidmatan terbaik dan pastinya kehendak itu harus dilayani.

“Ia mungkin kelihatan mandatori tetapi kepentingan pengguna Muslim perlu dihormati menyebabkan banyak pihak berusaha mendapatkan sijil halal,” katanya kepada Mingguan mStar.

Menurut beliau, Jakim menyokong hasrat dan dasar kerajaan untuk menjadikan Malaysia sebagai hab halal global dan perkembangan ini dapat dilihat menjelang bulan Ramadan.Jika melihat pada realitinya, kebiasaannya kebanyakan penganjur mengadakan majlis berbuka puasa pada bulan Ramadan di hotel berbanding restoran.

“Aspek promosi sempena Ramadan turut melihat pelibatan banyak hotel dan tidak salah sekiranya Jakim memberi nasihat kepada pengguna dan operator berkaitan.“Pendekatan Jakim adalah membantu kerana berbuka puasa itu satu ibadat maka keperluannya harus mematuhi standard dan kehendak Syariah,” katanya.

Berdasarkan semakan terkini di laman web halal Jakim, hanya 80 dapur hotel mempunyai sijil halal Jakim, satu jumlah terlalu kecil berbanding dengan lebih 2,000 hotel di Malaysia.

Perkara itu sering didedahkan Jakim sehingga mewujudkan persepsi negatif di kalangan masyarakat terhadap pengusaha hotel di negara ini kerana tidak mendapatkan sijil halal.

Timbul pelbagai reaksi terutama di kalangan persatuan hotel dan pemain industri sendiri yang menyifatkan pendedahan itu bersifat tidak adil.

Wan Mohamad mengulas lanjut, kenyataan tersebut mewakili Jakim dan apa yang didedahkan adalah berdasarkan rekod pensijilan halal organisasi itu.

“Memang benar, negara mempunyai lebih 2,000 hotel dan terdapat segelintirnya turut mempunyai sijil halal yang diperakui daripada Jabatan Agama Islam Negeri.

“Dakwaan pelbagai pihak mengatakan Jakim meminggirkan pengusaha hotel lain tidak benar. Itu sekadar persepsi yang membabitkan isu pensijilan halal,” ujarnya.

Mana-mana hotel masih boleh menjalankan operasi tanpa mendapatkan sijil halal namun status itu sebenarnya menghormati kepentingan industri dan pengguna.

Jakim kini mempercepatkan proses permohonan hotel bagi mendapatkan sijil halal sebelum bulan Ramadan yang menjelang beberapa hari saja lagi.

Beliau berkata, banyak majlis berbuka puasa akan diadakan di hotel termasuk pelbagai promosi bufet Ramadan menyebabkan jumlah permohonan meningkat.

“Walaupun hanya 80 dapur hotel mendapat sijil halal Jakim setakat ini, tetapi permohonan pasti terus meningkat sekiranya pengusaha hotel menyedari kepentingan itu,” katanya.

- MSTAR